Gezonde eettips voor kinderen: op naar Groene-Smoothie-monstertjes!

Eten en drinken zijn de eerste levensbehoeften van een baby en soms één van de eerste onzekerheden waar je als ouders mee geconfronteerd wordt. Drinkt mijn kind wel genoeg? Borst-of flesvoeding? Zal de borstvoeding wel gaan lukken? Na ongeveer 6 maanden komen hier de eerste hapjes bij. Je wordt soms als opvoeders direct op de proef gesteld. De ene week is je bietenpuree heerlijk en de volgende week wordt het uitgespuugd of op de grond gekieperd. Weinig drinken of eten, weinig lusten, te veel eten en alles in je mond willen stoppen behoort tot de normale ontwikkeling van een baby, dreumes en peuter. Maar soms kan het je ook gevoelens van falen, frustratie, spanning en onzekerheid opleveren, omdat het aanleren van gezond eetgedrag niet voldoende lukt. 

Een moeder van inmiddels een puber vertelde mij over haar zoon die ondanks alle pogingen die zij vroeger deed, weigerde om groenten te eten. Elke avond opnieuw was het weer ‘feest’. Naast dat er strijd om het eten ontstaan was, had deze moeder een gevoel van ‘afwijzing’ door haar zoon. Het voedsel wat zij met liefde voor haar zoon bereidde en het gezonde voedsel wat zij graag aan haar zoon wilde geven, wees hij af. Het belangrijk vinden dat je kind voedzame voeding binnen krijgt om zich op een zo gezond mogelijke manier te ontwikkelen is ook een vorm van ouderlijke liefde. Wanneer het keer op keer niet lukt, dan kan je dit als ouder als een gevoel van falen beschouwen. Het komt heel ‘dichtbij’, je voelt het in je buik en je kan er boos, verdrietig en/of wanhopig van worden. Inmiddels eet deze jongen wel groente, maar nooit met echt veel enthousiasme.  

Op zoek naar controle

Ouders en hun kinderen beïnvloeden elkaar in het proces om te ‘leren’ eten. Als je als ouder elke avond je hele trukendoos tevergeefs uit de kast moet halen, kan je daar moedeloos van worden. Kleine kinderen en pubers hebben uitstekende voelsprieten om (onbewust) door te hebben welk gedrag, zoals het weigeren van het eten van groenten, welke verbale of non-verbale reactie bij hun ouders uitlokt. Het ‘leren’ eten speelt een rol bij het zelfstandiger worden en in de verschillende levensfase van dreumes tot pubertijd zijn kinderen opzoek naar de grenzen van hun omgeving en dus hun ouders. Vooral kleine kinderen willen vaak van alles, kunnen nog niet alles (verbaal) duidelijk maken en zijn op zoek naar controle. Het eetmoment, wanneer je alle aandacht van mama of papa hebt, is dan het uitgelezen moment om even tegendraads te zijn. Wat is er nou leuker om je wortels op de grond te knikkeren en mama die direct van haar stoel opspringt? Vooral als het aan het eind van de dag is en ze moe beginnen te worden… Natuurlijk moet je er ook rekening houden dat niet iedereen alles altijd lekker moet vinden. Mijn oudste dochter houdt vanaf de eerste hapjes (nog) niet van broccoli, maar is juist weer dol op olijven, Franse kazen, augurken en andere sterke smaken. 

Ook met OpFooden maak je fouten en hier leer je van! Mijn dochter had geen geduld om aan tafel te zitten en daarom las ik wel eens een boekje voor tijdens het eten. Tot op het moment dat zij het opeens als een gewoonte ging zien en er steeds om vroeg… 

• Laat je kinderen meehelpen, bereiden, proeven en met grote trots alles opeten Eet je kind heel wisselend? Probeer dan bij te houden in welke situaties je kind WEL goed eet. Met andere mensen erbij of juist rustig? Welk voedsel en welke structuren? Geeft je kind de voorkeur om zelf te eten of gevoerd te worden? Wat voor gedrag gaat er vooraf aan het eetmoment en welk gedrag achteraf? Beloon je je kind onbewust door ander eten te geven wat hij of zij lekkerder vindt?  Welk tijdstip van de dag? Draai gerust de eetmomenten om. Havermoutpap in de middag, avondeten als lunch etc. Kijk wat werkt bij jouw kind.
• Maak van het eetmoment een prettig moment. Maak oogcontact, zorg voor een gezellige sfeer, laptops en telefoons van tafel en eet aan tafel.
• Laat je kind helpen met het bereiden en uitzoeken van voedsel. Laat ze meekijken, voelen, proeven en kiezen (een stukje controle van het kind).  Benoem wat je doet en welke producten je gebruikt. Mijn dochter heb ik laatst laten helpen met het doppen van sperziebonen. Hele handen vol was ze aan het breken, verslepen etc. en ze keek mee hoe alles in de pan ging. Het resultaat? Een zeer trotse dochter aan tafel die niet genoeg kreeg van haar sperziebonen, die ze anders vaak niet zo interessant vind.
• Probeer een deel van de groentes te verwerken in soepen, sauzen en smoothies, maar geef ook een deel los zodat ze kunnen wennen aan de smaken. Het opleuken van groenten kan ook helpen, maar pas op dat je kind niet alleen maar groenten wil eten als je er een poppetje of iets dergelijks mee maakt.
• Begin met het geven van smoothies en sapjes met iets zoetere en neutrale smaken zoals spinazie en leng het aan met wat water. Langzaamaan kan je steeds meer groenten verwerken en de smaken explicieter laten worden. Stop alles samen in de sapcentrifuge of blender, maak samen ‘herrie’ zoals mijn dochter het noemt en kijk samen vol verbazing welke kleur het sapje krijgt.
• Raak niet in paniek als je kind wat minder eet of iets vandaag niet wil eten.  Reageer op neutrale toon, wees consistent, word niet boos, let niet te veel op hoeveelheden en haal het bordje rustig weg.
• Kijk naar de inzet van het kind en niet naar het resultaat (zoals bordje leeg). Spreek bijvoorbeeld af dat je wilt dat je kind het in ieder geval proeft (kinderen moeten soms iets wel meer dan 10 keer proeven om het lekker te vinden) en geef daarna iets anders van het bord. Zorg dat er altijd op het bord iets ligt wat je kind wel lekker vind. Koppel een toetje (zoals geitenyoghurt) niet als beloning voor een leeg bord, maar geef het ongeacht het resultaat.
• Leg de focus op groenten niet alleen bij het avondeten, maar ook bij tussendoortjes (tomaatjes, worteltjes etc), beleg (zongedroogde tomaten hummus of doperwten-avocado spread), gezonde koeken met misschien wel courgette erin, smoothies en sapjes en ga zo maar door.
• Mijn kind lust alleen maar sap in plaats van water? Al vaker gehoord? Ben je hier al mee begonnen, omdat je het echt niet meer wist? Leng het drinken steeds meer met water en maak van water drinken ook iets leuks. Doe er fruit, komkommer of muntblaadjes in. Mijn dochter wil graag ‘blaadjes’ in haar bekertje en laat dit graag aan anderen zien.

Heeft gezonde voeding al een poos jouw interesse? Gezond(er) leven, het ontwikkelen van jezelf? Zou je hier graag een sturende rol in willen hebben en de volgende generatie op het juiste spoor zetten? Dan is onze part-time opleiding tot Better Health Kindervoedingscoach misschien wel iets voor jou! Je vindt alle informatie hier.

Tekst artikel: Marjolein Versluis

Marjolein Versluis is gedragswetenschapper, moeder van twee dochters en een liefhebber van healthy foods. Vanuit een geïntegreerde benadering vanuit voeding, psychologie en lifestyle neemt ze haar gezin en Nederland stap voor stap mee voor een gezonde op-Food-ing.