Misschien heb jij ook van je dokter gehoord dat je maximaal twee eieren per week mag eten. Tja, veel cholesterol hè. Moeten we inderdaad uitkijken of zelfs stoppen met het eten van cholesterol houdende producten? Wordt cholesterol in ons bloed wel beïnvloedt door de cholesterol die we eten? Het antwoord is nee. Dit is een grote misvatting en een achterhaalde gedachte. Onderzoek heeft aangetoond dat er een verband is tussen hoge cholesterolwaarden en hart- en vaatziekten, maar er is nooit bewezen dat een hoog cholesterol hart- en vaatziekten veroorzaakt.
Het is belangrijk om te weten dat cholesterol een lichaamseigen stof is. Ons lichaam heeft cholesterol nodig voor het aanmaken van geslachtshormonen, het gezond houden van al onze cellen en het produceren van vitamine D en van gal (ontzettend belangrijk voor een gezond lichaam). Bijna al onze cellen zijn in staat hun eigen cholesterol te produceren maar de grootste producent van cholesterol is onze lever. Om cholesterol aan te maken heeft je lichaam koolstof nodig. Koolstof is een bouwsteen die aanwezig is in alle voedingsmiddelen. Dus, als je een cholesterolarm dieet volgt kan jouw lichaam toch moeiteloos cholesterol aan blijven maken (1, 2). En dit is juist heel goed! Een te laag cholesterol is echt ongezonder dan een wat hoger cholesterol.
Er zijn twee soorten cholesterol: LDL en HDL cholesterol. LDL staat voor Low-density Lipoprotein cholesterol. Deze vorm van cholesterol wordt ook wel “slecht” cholesterol genoemd. LDL vervoert cholesterol door het lichaam naar de cellen die het nodig hebben. Dat klinkt eigenlijk helemaal niet slecht, of wel? Het probleem ontstaat pas wanneer dit LDL cholesterol in plaque ophoopt in de aderen en zo vernauwing veroorzaakt.
HDL staat voor High-density Lipoprotein cholesterol. Deze vorm van cholesterol wordt ook wel “goed” cholesterol genoemd. Een hoger gehalte HDL-cholesterol is een goed teken. Het beschermt je juist tegen hart- en vaatziekten. Deze vorm van cholesterol ‘veegt’ de aderen schoon door LDL-cholesterol te verzamelen en naar de lever te brengen. Dus: HDL- ruimt LDL-cholesterol op waar dat nodig is en voorkomt op deze manier ophoping in de aderen.
Wanneer je cholesterol wordt gemeten wordt er gekeken naar het totaal van HDL en LDL cholesterol. Dus als het cholesterol in je bloed hoog is, hoeft dit niet perse te betekenen dat je ongezond bent. Zolang het gehalte HDL cholesterol relatief hoog is, kun je ook met een hoog cholesterol ontzettend gezond zijn. Want, de hogere aanwezigheid van HDL zorgt ervoor dat er meer cholesterol wordt opgeruimd dan afgezet, en daardoor blijven je aderen goed schoon(4).
LDL cholesterol wordt dus terug gevonden in plaque (mengsel van vetten en cholesterol) dat ontstaat wanneer bloedplaatjes zich geroepen voelen om ontstekingen, zwakke plekken of beschadigingen in de aderen te herstellen. Het bobbelige oppervalk aan de binnenkant van het bloedvat is een plaats waar kalk en extra LDL-cholesterol zich makkelijk kan nestelen. Het plaque kan in sommige situaties (als het lang blijft zitten) gevaarlijk zijn. Wanneer er te veel van ophoopt kan het de bloeddoorstroming belemmeren. Dit is de reden dat LDL cholesterol als “slecht” bekend staat.
Maar de ontstekingen, zwakke plekken en beschadigingen in de aderen zijn - in tegenstelling tot wat lang werd gedacht- niet het resultaat van het eten van veel (verzadigde) vetten, maar een gevolg van het consumeren van veel geraffineerde koolhydraten en suikers. Ook al zit er LDL cholesterol in plaque, het wordt niet aangemaakt omdat je te veel cholesterolrijke producten eet. Slechts 20% van de cholesterol uit voeding beïnvloedt je cholesterolgehaltes, de rest heeft te maken met de processen in je eigen lijf, hoe gezond je lijf is en functioneert. Cholesterol uit voedsel is hier dus niet de boosdoener en het lichaamseigen cholesterol is ook niet de oorzaak. Het advies om niet meer dan 2 eieren per week te eten is daarom al langer een achterhaalde gedachte.
De hierboven genoemde ontstekingen in de aderen worden met opzet door het lichaam bedekt met cholesterol, het blijft niet per ongeluk hangen. Het cholesterol heeft een genezende functie. Een mooie vergelijking die ik een tijd geleden voorbij zag komen was dat je cholesterol als de brandweer kunt beschouwen. Als er brand is, trekt de brandweer uit. De brandweer de schuld geven van de branden, puur omdat ze elke keer aanwezig zijn wanneer het probleem voorkomt, is natuurlijk volstrekte onzin. Inderdaad, er ontstaat een probleem wanneer de brandweer langdurig en keer op keer moet uitrukken om vuurtjes te blussen. Maar wil je het probleem oplossen (de voortdurende brand), heeft het geen nut om de brandweer de schuld te geven en weg te houden. Het echte probleem is dat mensen die leven op een dieet dat voornamelijk bestaat uit veel suiker, geraffineerde koolhydraten en bewerkte producten de ontstekingen zo veel en langdurig voorkomen dat er te veel plak ophoopt. Het is dus niet zo gek dat er de afgelopen jaren vanuit de academische wereld flinke vraagtekens zijn gezet bij de cholesterolverlagende medicatie. Deze hebben nare bijwerkingen en blokkeren bovendien de aanmaak van co-enzym Q10, een stof die essentieel is voor een goede hartgezondheid. Je krijgt er dus op termijn ernstige klachten van een andere aard voor terug. Iedereen die aan de statines zit doet er daarom goed aan co-enzym Q10 te suppleren.
De Amerikaanse arts Ancel Keys is beroemd geworden met zijn 7 landen studie, waarin hij “aantoont” dat cholesterol uit voeding en in het lichaam ongezond zijn en hart- en vaatziekten veroorzaken. Achteraf blijkt dat hij 15 landen buiten beschouwing heeft gelaten nadat hij erachter kwam dat deze zijn theorie niet ondersteunden. Als kers op de taart blijkt bij de 7 landen die hij wel gebruikte het verband ronduit magertjes te zijn. Om het onderzoek van Keys nog even goed aan de tand te voelen werd door het Amerikaanse National Heart, Lung and Blood Institute een langdurig onderzoek uitgevoerd waarin 650.000 mensen werden onderzocht. In deze enorme groep mensen werd er niet eens een correlatie tussen de cholesterolwaarden en de ontwikkeling van aderverkalking en hartinfarcten aangetoond. Wel vonden ze een correlatie tussen hogere cholesterolwaarden in het bloed en een lagere kans op kanker en andere nare ziekten…
Het is mij volslagen onduidelijk waarom massa’s mensen deze nare medicijnen nog immer voorgeschreven krijgen. Nou ja, volslagen…. Statines zijn flinke winstmakers. De farmaceutische industrie verdient jaarlijks miljarden euro’s aan deze cholesterolverlagende medicatie. Heb je een te hoog cholesterol, dan is het dus een teken van je lijf dat er iets mis is. Jezelf volstoppen met medicijnen om de waarden naar beneden te brengen los je niets mee op. Een wat hogere cholesterolwaarde is echt gezonder dan een een te lage waarde.
Simpelweg met gezonde voeding, beweging en de juiste supplementen. Zorg dat je genoeg antioxidanten, choline (te vinden in onder andere eieren) en B- en C-vitaminen binnen krijgt. De B- en C-vitamines gaan oxidatie van de LDL-cholesterol tegen en houden zo je aderen gezond. Héél belangrijk is ook voldoende Omega-3 in je lijf, dus neem een goed en zuiver visolie supplement en vitamine K2 activeert een eiwit in je lijf dat de kalk uit je aderen haalt en weer in je botten en tanden stopt. Daar waar het hoort dus. Eet dus genoeg groene bladgroenten en andere bronnen van K2 en neem bij twijfel zeker een goed K2 supplement.
Beweeg verder genoeg, vermijd transvetten en geraffineerde snelle koolhydraten (deze beroven je weer van je B-vitaminen). Eet meer groenten, fruit, hele koolhydraten, volkoren granen, olijfolie, vette vis, zaden en noten. En stop met roken, dit verhoogt het slechte cholesterol. Te weinig bewegen, het eten van veel suiker en overgewicht hebben hetzelfde effect. Overigens helpt een goede leverfunctie bij de aanmaak van goed cholesterol. Dus hoe beter je voor je lever zorgt, hoe beter je cholesterolwaarden.
Concluderend: Veel ontstekingen leiden tot hogere cholesterolwaarden en daarom wordt cholesterol geassocieerd met hart- en vaatziekten. Omega-3 is overigens onstekingsremmend dus heeft ook om die reden een positief effect. De hoeveelheid cholesterol in je dieet is dus niet hetgeen waar je je druk om moet maken. Het is (wederom) de hoeveelheid bewerkte, geraffineerde producten die de boosdoener zijn. Dit verklaart dus ook waarom Amerika alleen maar ongezonder, met meer hart- en vaatziekten, werd op een “low-fat en high-carb” dieet. Cholesterol verlagende medicatie is niet de oplossing, een gezond eetpatroon met de juiste supplementen is de redding. En niemand anders wordt daar rijker van, alleen wij zelf.
1: Ernest N. Curtis, M. D. The Cholesterol Delusion, 2010. 2: Uffe Ravnskov, MD, PhD. The Cholesterol Myths Exposing the Fallacy that Saturated Fat and Cholesterol Cause Heart Disease, 2000. 2:Toth, Peter P. "The “good cholesterol” high-density lipoprotein." Circulation 111.5 (2005): e89-e91. 3: Brescianini, Sonia, et al. "Low total cholesterol and increased risk of dying: are low levels clinical warning signs in the elderly? Results from the Italian Longitudinal Study on Aging." Journal of the American geriatrics society 51.7 (2003): 991-996.