Is een koolhydraatarm dieet wel of niet goed voor je?

Bij low-carb- of koolhydraatarm eten beperk je je inname van koolhydraten. Waarom is deze manier van eten steeds populairder? Het simpelste antwoord is omdat je ervan afvalt. Doordat je je lichaam glucose onthoudt (de suiker uit snelle koolhydraten) dwing je je lijf andere zaken als brandstof te gebruiken. Vet bijvoorbeeld. 

Maar er zijn koolhydraten en koolhydraten. Of liever gezegd, er zit een groot verschil tussen zetmeelhoudende koolhydraten (brood, pasta, aardappelen...) en de koolhydraten in groenten en fruit. Het ligt er dus maar precies aan welke van deze twee je laat staan om te kunnen beantwoorden of low-carb voor jou een gezonde manier van eten is. Gek genoeg prijzen instanties als het Voedingcentrum brood en pasta aan, terwijl dit juist de categorie koolhydraten zijn waar je zonder zou kunnen. Groenten, fruit, bollen en knollen; de andere categorie koolhydraten juist weer niet. Die heb je in grote(re) hoeveelheden nodig.

Veel gezonder

Een betere reden voor de populariteit van deze manier van eten is dan ook dat het vele malen gezonder voor je is. Mits je de zetmeelhoudende koolhydraten en niet de groenten en het fruit (in mindere mate) laat staan uiteraard. Wat gebeurt er als je minder zetmeel eet? Minder glucose dus? Je lijf maakt ineens veel minder insuline aan, het hormoon dat je alvleesklier aanmaakt als antwoord op het teveel aan glucose in onze bloedbaan. Hier gaat je gezondheid met grote stappen van vooruit, een van de redenen waarom het keto-dieet zo populair is. Waar het eigenlijk op neerkomt dat deze manier van eten teruggaat naar hoe we vroeger aten en hoe we eigenlijk horen te eten. Koolhydraten die gemaakt zijn door de natuur in plaats van de bewerkte koolhydraten waar we de laatste decennia op teren. 

We eten in feite maar 4 dingen...

Want ondanks dat de mens over de afgelopen honderden jaren een complete ommezwaai heeft gemaakt wat betreft voeding, veranderen genen slechts met een kleine procent over enkele honderdduizenden jaren. Ons genenpatroon, en dus de functie van ons lichaam, is nog precies hetzelfde als die van onze voorouder die dagelijks gekleed in een lendendoek op een nuchtere maag voedsel aan het verzamelen was. Wat aten die? Aan de ene kant vis en vlees en aan de andere kant met name planten (groenten, fruit, noten, zaden, knollen, bollen, bladeren, bloemen en andere delen van de plant). In ongeveer gelijke verdeling. Zet daar tegenover hoe we nu eten: De voeding van de gemiddelde Nederlander is erg eenzijdig en bestaat voor het grootste deel uit slechts 4 voedingsmiddelen:

• Graan
• Zuivel
• Suiker
• Plantaardige oliën

En hoewel ze in allerlei verschillende gedaantes voorkomen: wraps, pap, pasta, brood, crackers, biscuits, couscous of naanbrood om een paar voorbeelden te noemen, blijft het toch één en hetzelfde voedingsmiddel: graan. Niet bepaald de grootste variatie! Daarnaast zijn dit zijn ook nog eens voedingsmiddelen die door traditionele volkeren niet of nauwelijks zijn gegeten. De meeste vormen waarin deze voedingsmiddelen zijn verwerkt bestonden zo’n honderd jaar geleden nog niet eens. Tel je alle plantensoorten die de gemiddelde Westerling eet, dan kom je uit op gemiddeld zo’n 20 planten. Een wereld van verschil met de honderden planten die traditionele stammen aten en de duizenden(!) eetbare planten die de wereld te bieden heeft.

Waarom bij ons dan toch zo'n nadruk op brood en pasta? Geen enkel idee (het is echt een raadsel), en daarom is bewerkt koolhydraat arm, wat inhoudt dat je de bewerkte koolhydraten laat staan en niet de gezondere groenten en fruit, inderdaad een goede manier van eten en heel gezond voor je. Sterker nog, iedereen zou er goed aan doen om vaker op deze manier te eten. Nogmaals, met koolhydraatarm bedoelen we niet dat je in plaats daarvan meer dierlijke eiwitten en vetten eet. Zo'n dieet heeft een negatieve invloed op de PH-waarde van je lijf en op de aanmaak van serotonine, je gelukshormoon. Een tekort aan dit gelukshormoon veroorzaakt naast sacherijnig of somber zijn ook -heel lastig- vreetbuien. Daarnaast werkt het eten van te weinig goede koolhydraten een onevenwichtige darmflora in de hand en mis je als je niet oppast belangrijke vitaminen en mineralen. Maak/koop dus gerust vaker zadenbroodjes in plaats van granenbrood en bekijk deze lekker lunchrecepten, maar houd de nadruk op groenten. Het liefst bij iedere maaltijd.

Is dit dan hetzelfde als ketogeen eten? In principe wel, want bij de verschuiving van koolhydraatverbranding naar vetverbranding voor het vrijmaken van energie, gaat het lichaam in ‘ketose’. Dit gaat gepaard met een onderdrukking van de hongerhormonen en een versterking van verzadigingshormonen. Logisch, want hoe gezonder je eet, hoe meer vezels en andere voedingsstoffen (die in bewerkt eten nauwelijks te vinden zijn) hoe meer verzadiging er ook optreedt. Je eet dus minder en verliest als bonus wat extra pondjes. 

Conclusie? Eet bewerkt koolhydraat-arm in plaats van koolhydraat-arm.Zet dus wat vaker (rauwe) groenten en peulvruchten en/of bonen op het menu en koop wanneer je voor granen kiest, de hele graan, zo onbewerkt mogelijk. Denk aan quinoa, amarant, zilvervliesrijst, of zelfs havervlokken in plaats van (wit) brood, pasta, chips of cruesli met drie verschillende soorten toegevoegde suiker. We eten dus eigenlijk niet koolhydraat-arm... maar koolhydraat-bewust!