Waarom gezond eten ons (bijna) onmogelijk wordt gemaakt

Weet jij waar je op moet letten wanneer je je een weg door de supermarkt probeert te banen? Het helpt om je te realiseren dat de voedingsindustrie simpelweg gericht is op verkoop en winst. Producten, en vooral de voorkant van verpakkingen worden op allerlei slimme manieren aantrekkelijker gemaakt dan ze zijn. Met de meest veelbelovende kreten van allerlei toegevoegde voedingswaarde of populaire kinderhelden (zonder te vermelden welke voedingsstoffen er ontbreken vanwege het bewerkingsproces). Zo wordt ook de bewuste en gezonde consument dagelijks om de tuin geleid. De achterkant van de verpakking is echter waar het echt gebeurt. Waar je kunt lezen wat er ècht in een product verwerkt is. Wat het echt doet met je bloedsuikerspiegel, met je energie peil, je broekmaat of zelfs je huid en algemene gezondheid.  

De 6 valste trucs van de voedingsindustrie

Met de voorkant van een product worden we dus met z'n allen mooi in het donker gehouden of zels in de maling genomen. En zo zijn er nog een flink aantal. Hoe kom je erachter wat nu goed voor je is of niet? Lees dus altijd de ingrediëntenlijst op de achterkant van een product in plaats van de vrolijk gekleurde en prachtig vormgegeven voorkant. Wat nog meer? Neem onderstaande punten goed door en houd ze in gedachten tijdens het boodschappen doen. Er zijn tegenwoordig gelukkig ook een hoop merken die jouw welzijn wel in acht nemen en streven naar gezondheid, maar ga er niet van uit dat elk merk dat beweert gezond te zijn, het ook werkelijk is. Met onderstaande veelgebruikte trucs kom jij in ieder geval beter beslagen ten ijs en maak je tijdens de volgende boodschappenronde geheid betere keuzes! We sommen ze hieronder voor je op en diepen ze daaronder voor je uit. Lees en huiver:

1. De illusie van minder of weinig suiker
2. Strategische toevoegingen vermelden
3. Glutenvrije producten verpakken (en verkopen) als gezond 
4. Transvet 'vrij'
5. Kwalijke ingrediënten verbergen onder andere namen
6. Calorieën vermelden in onrealistische portiegrootte

De illusie van weinig suiker 

Zelfs als je braaf de etiketten leest wordt je nog bij de neus genomen... Misschien lees jij al braaf de ingrediëntenlijst van de producten die je aanschaft. Dan weet je waarschijnlijk ook al dat de volgorde van de ingrediëntenlijst overeenkomt met de mate waarin het ingrediënt aanwezig is. Goed bezig! Het eerste ingrediënt is het ingrediënt dat het meest vertegenwoordigd is in dit product. En toch loop je de kans goed op je neus te kijken. De voedingsindustrie heeft namelijk ook wel door dat mensen hun aankopen heroverwegen wanneer suiker tussen de eerste paar ingrediënten staat. We zijn tegenwoordig nu eenmaal (gelukkig) steeds gezondheidsbewuster. Hmmmm... hoe lossen ze dit op denk je? Antwoord: Er worden verschillende soorten suiker in een product gebruikt, waardoor deze individuele bronnen van suiker zakken op de ingrediëntenlijst en niet meer in de top-3 terecht komen. Kleinere hoeveelheden van suikers als dextrose, maïsstroop, sacharose en glucose-fructosestroop gecombineerd in een product. Dit is allemaal suiker! En als je de hoeveelheden bij elkaar op zou tellen zou suiker bovenaan de ingrediëntenlijst komen te staan. Als drukke en gehaaste consument heb je dit echter niet zo 1,2,3 in de gaten, dus hup... winst voor de voedingsindustrie. 

Strategische toevoegingen 
Veel producten bevatten kleine hoeveelheden van gezonde ingrediënten of worden er toevoegingen gedaan om deze kleine hoeveelheden te kunnen garanderen. Zo worden talloze producten op de voorkant versierd met kreten die trots de toevoeging van antioxidanten, omega-3, vitamine-D of een kleine hoeveelheid volkoren granen verkondigen. De hoeveelheid van deze toevoegingen zijn vaker wel dan niet verwaarloosbaar en kunnen niet opboksen tegen de hoeveelheid ongezonde ingrediënten in de producten. Toch worden ze in grote letters op de verpakking vermeld. Producten worden dus verkocht als ‘health foods’ terwijl ze eigenlijk niets uithalen voor onze gezondheid. Een bijzonder valse truc, want het merendeel van de shoppers wordt verleid.

Transvet  “vrije” producten 
In andere artikelen heb ik het vaker over het gevaar van fabrieksvetten. Niet de alom gevreesde verzadigde vetten waar we al jarenlang voor gewaarschuwd worden, maar transvetten zijn gevaarlijk voor onze gezondheid. Misschien is het je al opgevallen, maar transvetten worden zelden vermeld op ingrediëntenlijsten. Waarom niet? Dat hoeft niet! Het is niet verplicht om de aanwezigheid van de meest schadelijke vorm van vet in producten te vermelden. Een beetje vreemd natuurlijk. Wel erg handig voor de voedingsindustrie. Transvetten ontstaan bij het proces van het gedeeltelijk harden van plantaardige oliën of vetten. Die vetten hebben een gezond imago, maar zodra je ze gaat verharden blijft er van dat gezonde weinig meer over. Sterker nog, werken ze in je lijf de andere kant op en worden ze schadelijk. Transvetten. Je vindt ze bijna overal in bewerkte producten, dus kijk op ingrediëntenlijsten goed uit voor ”plantaardig vet, gedeeltelijk gehard”. Volledig “gehydrogeneerd vet” is minder schadelijk en dus beter, maar komt veel minder vaak voor. Het beste blijft uiteraard de vetten te eten die de natuur ons biedt (denk aan avocado of wilde zalm) en de voedingsindustrie minder te spekken met aankopen. 

Het verstoppen van ongezonde ingrediënten onder andere namen 
Zoals hierboven al benoemd werd. De voedingsindustrie heeft door dat steeds meer mensen de ingrediëntenlijsten lezen. Zo worden ongezonde ingrediënten onder gezond klinkende namen ondergebracht om de consument te misleiden. Zo worden bekende omstreden ingrediënten zoals suiker ook wel verdampt rietsuikersap genoemd... klinkt lekker natuurlijk, maar het is gewoon suiker. Maar ook E-nummers en afkortingen zijn een manier om mensen in het donker te houden. Weet jij wat E-621 of MSG is? Inmiddels waarschijnlijk wel, want dit is een bekend dubieus ingrediënt. MSG staat voor monosodium glutamaat, een toevoeging die er allereerst voor zorgt dat je je niet vol voelt. Lekker handig, want zo kun je door blijven eten en is de zak chips of de rol koekjes waar het in zit op voor je het weet. MSG is tevens behoorlijk schadelijk als het regelmatig wordt gegeten. Het tast zenuwen aan en kan o.a. vermoeidheid, hoofdpijn, overgewicht en zelfs depressie veroorzaken. En het wordt griezelig genoeg heel frequent gebruikt. Hoe wapen je hiertegen? Het is namelijk best moeilijk om elk ingrediënt te herkennen of überhaupt te kennen... en dat weet de voedingsindustrie. Nog een reden om voor onbewerkte voeding te kiezen. Dan weet je tenminste zeker dat er geen verstopte troep in je voeding is verstopt. 

Calorieën per portie 

Eindelijk een gezond product? Of is het een wolf in schaapskleren? Kijk jij wel eens naar de caloriewaarde van een product? Vast wel. Vaak staat er op koekjes, zoutjes, dips, dressings, sauzen of andere producten twee varianten van de caloriewaarde. Namelijke de caloriewaarde per portie en per 100g. De porties die worden aangehouden zijn echter vaak veel kleiner dan de gemiddelde mens zou aanhouden. Zo kan per portie de hoeveelheid calorieën behoorlijk meevallen en de consument denkt dat het niet veel kwaad kan het product te eten. Als we beter lezen (en even nadenken) zien we waarschijnlijk een stuk meer van het product zullen eten en ook veel meer aan calorieën consumeren. 

Glutenvrije producten verpakken als  “health” foods 

Let op: Glutenvrij is geen garantie voor een gezond product!

Het is ontzettend goed dat er steeds meer glutenvrije producten op de markt komen. Er zijn enorm veel mensen die last hebben van het moderne tarwe en andere granen die gluten bevatten. Helaas maken veel bedrijven misbruik van het gezonde imago dat glutenvrije voeding momenteel heeft. Een rustieke verpakking en een hip lettertype dat “GLUTENVRIJ!” gilt moet de illusie opwekken dat je met een gezond product te maken hebt. Vaak is in het geval van geproduceerd glutenvrij niets minder waar. De meeste glutenvrije crackers, zoutjes, koekjes, meuslirepen (en ga zo maar door) zitten bomvol gehydrogeneerde vetten, geraffineerde suikers, zout en slechte E-nummers. Ook zijn de vervangers van granen die gluten bevatten vaak helemaal niet gezond. Granen worden vaak vervangen met producten als maiszetmeel, tapiocazetmeel en aardappelzetmeel. Deze soorten zetmeel scoren extreem hoog op de glycemische index. Het feit dat een voedingsmiddel glutenvrij is, zegt niet dat het gezond is. Een graan dat van nature glutenvrij is, zoals rijst is een prima product. Net als boekweit of glutenvrije haver. Wanneer je rijst gebruikt bij het avondeten, haver voor in de overnight oats of in je haverbrood, boekweit voor brood of pannenkoeken en kokosmeel voor de meest lekkere pannenkoeken, eet je dus van nature glutenvrije producten die niet bewerkt zijn. Wanneer de fabrikant het voor je doet gaan er hele ladingen van bovengenoemde extra ingrediënten in. En dat vind je bloedsuikerspiegel echt alles behalve leuk. Je gaat dat op termijn echt merken. Kijk dus goed naar de ingrediëntenlijst en laat je niet foppen door een hippe of ecologische verpakking. Wil je glutenvrij eten? Kies dan voor granen die van nature glutenvrij zijn zoals in de recepten in bovenstaande links.

Zo zien we maar weer dat onbewerkte voeding de beste voeding is. Er valt weinig te sjoemelen met biologische groenten, fruit, granen en vlees. Denk eens na hoeveel ongezonde toevoegingen je binnenkrijgt met cruesli, LU koekjes en sandwichspread of filet americain. Hoe help je jezelf in realistische stappen een grotere gezondheid te creëren? Begin met kleine stapjes, dan is het makkelijker te overzien. Kijk in je booschappenkar of er producten inzitten met meer dan 5 ingredienten (dit is vaak een bewerkt product) en kijk of je deze kunt vervangen door iets wat je zelf kunt klaarmaken. Iets wat je zelf kunt koken en samenstellen. Saus uit een zakje? Zoek een recepet uit en maak eens zelf een makkelijke en lekkere saus. Je kunt ze op allerlei mogelijke manieren zelf maken en lekker maken. Er zijn zelfs heerlijke vegan roomsauzen. Wat nog meer? In plaats van hagelslag of filet american op brood kan het natuurlijk ook een geprakte avocado met sesamzaadjes zijn of ieder ander beleg uit bovenstaand beeld. Of maak een lekkere cruesli van verschillende noten, zaden, pitten en havervlokken. Glutenvrij, vol goede vetten en geen gram toegevoegde suiker. Een groot verschil met alle pakken die je op dit vlak in de supermarkt koopt. Dag in dag uit maakt dit een enorm verschil voor je gezondheid. 

Ben je op zoek naar méér praktische tips om makkelijk gezond te eten? De Better Health Academy heeft een nieuwe online cursus geïntroduceerd, speciaal voor iedereen die graag gezond(er) wil eten, maar niet zo goed weet hoe ze de switch moeten maken, of waar ze moeten beginnen.

Nieuwe Online Cursus: Gezond Eten voor Gezonde & Gelukkige Kinderen (en Volwassenen)